Zo zorg je voor een veilige school voor trans leerlingen

Als leerkracht wil je een veilige sfeer creëren waarbinnen leerlingen kunnen leren om bewust, respectvol en verantwoordelijk om te gaan met hun eigen gender en seksualiteit én die van de ander. Praten over het onderwerp ‘transgender’ leert leerlingen om zich integer en respectvol te gedragen, maar vraagt wel om zorgvuldigheid.

Hoe veilig voelt jouw leerling zich?

Trans leerlingen voelen zich over het algemeen onveiliger op school dan andere leerlingen. Ze worden twee tot zes keer vaker dan andere leerlingen worden zij gepest of ervaren zij een vorm van geweld. Tip: onderzoek of dit ook op jouw school zo is. Dit doe je door middel van een Monitoring, een instrument om het gevoel van sociale veiligheid bij leerlingen in kaart te brengen. Op basis van de uitkomsten van zo’n monitor kan het gevoerde beleid rondom sociale veiligheid worden geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Op basis hiervan kun je aan het begin van het schooljaar afspraken maken hoe je bijvoorbeeld omgaat met pesten.

Zorg voor begeleiding

Wees er als zorgcoördinator (en zorgadvies-team) van bewust dat een leerling in transitie begeleiding nodig heeft. Zo kan een puberjongen in transitie nog niet in alles met de andere jongens meedoen bij gym. Voor zijn ontwikkeling heeft hij aandacht en geïnformeerd begrip nodig. Stem dan ook af met de betrokken leerkracht lichamelijke ontwikkeling. TNN pleit voor een zorgcoördinator die vanaf het begin van de transitie betrokken is bij de leerling, tot ruim daarna. Het is verstandig om het welzijn van de trans leerling met een wakend oog te blijven volgen.

Model Zorgprotocol genderdiversiteit

Naast persoonlijke begeleiding van de leerling is het belangrijk dat je als school weet welke verantwoordelijkheden je hebt. Patiënten Belangenorganisatie Transvisie heeft speciaal voor scholen in het basis- en middelbaar onderwijs het Model zorgprotocol genderdiversiteit ontwikkeld. Hiermee kun je duidelijk verwoorden welke verantwoordelijkheden de school neemt als een leerling zich meld met gevoelens die verwant zijn aan genderincongruentie.

Wil je meer weten over hoe je trans jongeren kunt ondersteunen? Doe dan de 15 minuten durende e-learning Jong & transgender voor zorgprofessionals van Movisie.

Vergroot je kennis en vaardigheden

Een veilige sfeer maak je niet in één keer. Daarvoor is kennis nodig en een cultuur nodig waarbij je als leerkrachten meer bewust en doorlopend reageert. Door mogelijkheden van reageren met elkaar te bespreken, verrijk je elkaars vakmanschap. Tip: bekijk met je team de video’s over pedagogisch vakmanschap bij seksuele integriteit.

Wat is transgender?
Kort door de bocht ben je ‘cisgender’ als je je identificeert met het geslacht dat bij je geboorte werd genoteerd. Nog korter door de bocht ben je ‘transgender’ als dat niet het geval is. Dat is waarschijnlijk voor één of twee procent van de Nederlanders het geval. Dat is voor één tot drie procent van de kinderen en adolescenten in Nederland het geval.

In de folder ‘Transgender in de media’ (pdf) van Transgender Netwerk Nederland (TNN) staat goed uitgelegd wat transgender is.

Praten over de T van lhbti+

Onderstaande 9 tips helpen je om te zorgen voor een veilige sfeer als er wordt gepraat over gender- en seksuele diversiteit, en dus transgender. 

1. Gebruik duidelijke gespreksregels in de klas.
2. Doe niet mee met ongepaste opmerkingen of grappen.
3. Docententaal is voorbeeldtaal.
4. Draag uit dat iedere leerling zelf bepaalt hoe diegene zich wil uiten.
5. Wissel verhalen en ervaringen uit (en geen meningen).
6. Begrens kwetsende meningen & nodig uit voor een gesprek.
7. Besteed zorgvuldig aandacht aan het minderheidsstandpunt.
8. Zie emoties in het gesprek als leermoment.
9. Voorbereiding is het halve werk.

Voor verdieping bij deze tips ga dan naar de Gendi-tips Een veilig klassengesprek voeren. 

Wil je meer weten hoe je tijdens het klassengesprek veiligheid voor de transgender leerling waarborgt? Kijk dan de  7 tips om veilig te praten in de klas over transgender.