filmpo/vo/mboinspiratie

Films hebben de kracht om te inspireren, verbinden en inzicht te geven in werelden die voor veel leerlingen nog onbekend zijn. Film biedt een unieke kans om kennis te maken met thema’s zoals gender- en seksuele diversiteit en hierover te praten. Dit artikel gaat over de kracht van film, hoe je film op een veilige en effectieve manier inzet en welke (lhbti+)films met lesmateriaal er zijn.

De kracht van film

“Actuele thema’s zoals lhbti+ laten zich goed bespreken aan de hand van een mooie film. Het brengt echt iets teweeg bij leerlingen” zegt Joni Cousins, filmconsulent bij Filmhub Zuid. Leerlingen worden geraakt door wat ze zien, wat kan leiden tot diepgaande gesprekken en nieuwe inzichten. Ook Bastiaan van Netwerk Filmeducatie kent filmeducatie een grote meerwaarde toe: “Door naar elkaar te luisteren, leren leerlingen over zichzelf en elkaar. Filmeducatie maakt leerlingen niet alleen nieuwsgierig, maar ook empathischer. 

Positieve houding ten opzichte van lhbti+

Onderzoek toont aan dat film kan bijdragen aan een positievere houding tegenover lhbti+-personen. Dit bevordert een veiliger schoolklimaat voor deze leerlingen. Hierbij is het belangrijk dat de film empathie opwekt. Dit gebeurt het beste wanneer leerlingen zich kunnen inleven in de gevolgen van uitsluiting of discriminatie, door bijvoorbeeld dit te beleven via (het verhaal van) de hoofdpersoon. Bron: Movisie). Essentieel is dat leerlingen bereid zijn om zich in te leven, een positief zelfbeeld hebben en openstaan voor anderen. Als er veel weerstand is, kunnen de gewenste positieve effecten uitblijven. Kies dan liever voor een andere manier om het thema ruimte te geven. Bekijk daarvoor de inspiratie van Gendi. 

Dialoog gaat polarisatie tegen 

Bij het behandelen van maatschappelijk gevoelige thema’s, zoals gender- en seksuele diversiteit, bestaat de kans dat er spanning ontstaat in de klas. Door weerstand tegenover het onderwerp of uitgesproken meningen, kan verharding in het (na)gesprek ontstaan. Toch kan een goede dialoog polarisatie juist verminderen. Grijp daarom een gesprek aan als kans om samen met je leerlingen te leren. Als docent sta je voor de uitdaging om óók lastige gesprekken in goede banen te leiden. Met de gratis e-learning Dialoog Onder Druk van School & Veiligheid leer je hoe je dat doet.

Zeven tips om film veilig in te zetten in je les

1.Bereid de les goed voor

Bepaal van tevoren wat je wilt bereiken met de les. Wil je bijvoorbeeld empathie stimuleren of juist een dialoog houden over een maatschappelijk thema? Kies een film die je helpt om dit doel te realiseren. Bekijk de film eerst zelf en noteer welke gevoelens, inzichten of vragen het oproept. 

2. Ken je leerlingen

Bedenk of de film geschikt is voor jouw klas. Hebben de leerlingen een positief zelfbeeld? Is er bereidheid om open te staan voor anderen? Houd ook rekening met culturele of religieuze achtergronden in relatie tot het thema. Gebruik de tips uit de visual ‘ Een lastig gesprek’ om je voor te bereiden. 

3. Kondig de film aan, niet het (lhbti+) thema

Kondig aan dat jullie een film gaan kijken waarin de hoofdpersoon een heftige gebeurtenis meemaakt/ontwikkeling doormaakt/op een bepaalde manier gediscrimineerd wordt et cetera. Zeg niet ‘We gaan een film kijken over gender- en seksuele diversiteit/over een lhbti+ persoon’. Geef aan dat je benieuwd bent hoe iedereen het kijken ervaart en dat jullie na afloop met elkaar in gesprek gaan over de belangrijkste thema’s uit de film. 

4. Stel gespreksregels op

Bespreek duidelijke gespreksregels voordat je de film start. Laat de leerlingen zelf ook gespreksregels aandragen. Dit vergroot het draagvlak voor het hanteren van de regels. Twee regels van voormalig Filmleraar van het Jaar, Niels Hexspoor: 

  • Je mag alles vinden, maar onderbouw je mening. 
  • Behandel elkaar met respect. Een uitspraak zoals “Ik vind dat geslachtsveranderende operaties verboden zouden moeten worden, want…,” is toegestaan. Maar respectloze uitspraken zoals “Ik vind transgenders vies,” zijn niet acceptabel. (Bron: Filmhub Midden Hand-out praten over moeilijke onderwerpen)
5. Kies een gespreksvorm en jouw rol

Denk na over hoe je het gesprek na de film wilt voeren: plenair, in groepjes of een combinatie. Een talking stick (een voorwerp) kan helpen om orde te houden. Degene die dit vasthoudt, spreekt, en anderen mogen alleen luisteren. Zet als leraar/docent eens verschillende rollen in tijdens het gesprek. Gebruik de visual ‘Docentrollen’ ter inspiratie.

6. Zorg voor diversiteit in het gesprek

Laat alle leerlingen aan het woord komen. Nodig stille leerlingen expliciet uit of breng een nog niet besproken standpunt in. Zo ontstaat een rijk en evenwichtig gesprek. Gebruik daarvoor de tips uit het ‘Stappenplan voor een veilig gesprek’.

7. Reflecteer na afloop 

Na het gesprek reflecteer je samen met de klas’. Gebruik bijvoorbeeld deze vragen: 

  • Hoe was het om over dit onderwerp te praten? 
  • Wat ging goed en wat kan beter? 
  • Wat heb je geleerd over jezelf en anderen? 
  • Welke inzichten heb je gekregen over de regenbooggemeenschap?

Filmtips voor in de klas – basisonderwijs

Kijk op Netwerk Filmeducatie voor films over gender & seksuele diversiteit voorzien van lesmateriaal.
Ook op Beeld & Geluid op School vind je films die je direct kunt inzetten in de klas.
Of bezoek de website Film in de klas, een samenwerking van Schooltv, Netwerk Filmeducatie, het Nederlands Film Festival en NPO Start.

Een greep uit het aanbod:

  • In a Heartbeat | Gratis te zien, gratis lesmateriaal | Vanaf groep 5 en onderbouw vo I Animatie | 4 min I Een jongen is verliefd op een andere jongen.
    Hoe Ky Niels werd
    | Gratis te zien, gratis lesmateriaal | Groep 7 + 8 en onderbouw vo | Docu | 20 min | Hoe vertel je dat je je eigenlijk helemaal niet een meisje, maar een jongen voelt?
  • Ik ben een meisje! | Gratis te zien, gratis lesmateriaal | Vanaf groep 5 en onderbouw vo | Docu | 16 min | Korte docu over een dertienjarig meisje, geboren in het
  •  lichaam van een jongen. 
  • Meisjesjongensmix | Via Videoland, gratis lesmateriaal | Vanaf groep 5 en onderbouw vo I Docu | 7 min I Wen Long is geen jongen, maar ook geen meisje: ze is intersekse. 
  • Koningin van Niendorf | Via NPO Plus, gratis lesmateriaal | Groep 7 + 8 | Drama | 67 min | Over een stil en stoer meiske uit
    Nienhof. 

Filmtips voor in de klas – voortgezet onderwijs en mbo

Kijk op Netwerk Filmeducatie voor films over gender & seksuele diversiteit voorzien van lesmateriaal.
Ook op Beeld & Geluid op School vind je films die je direct kunt inzetten in de klas.
Of bezoek de website Film in de klas, een samenwerking van Schooltv, Netwerk Filmeducatie, het Nederlands Film Festival en NPO Start.
In de online collectie van IDFA vind je een ook documentaires met een lhbtiq+ thema voor verschillende doelgroepen. Selecteer op filter gender en seksualiteit.

Een greep uit het aanbod:

  • Skip & de Rhythm Rangers | Gratis te zien, gratis lesmateriaal | Onderbouw I Docu I 15 min I Voor Skip is dansen het belangrijkste in zijn leven. Blijft hij hiermee doorgaan ondanks de mening van anderen? 
  • Turn it Around | Gratis te zien, gratis lesmateriaal | Onderbouw + bovenbouw | Drama I 10 min I Over het gevoel van eerste verliefdheid, inclusief de ongemakkelijkheden. 
  • Jordy in Transitland | Gratis te zien, gratis lesmateriaal | Vanaf klas 3 | Docu I 6 min | Over Jody, voorheen genaamd Jordy. 
  • Yulia & Juliet | Gratis te zien, gratis lesmateriaal | Drama I 11 min | Liefdesverhaal over twee tienermeiden die een relatie hebben, is gebaseerd op het klassieke Romeo & Julia. 
  • Jongens I Gratis te zien, gratis lesmateriaal | Onderbouw / bovenbouw vo & mbo I Drama | 78 min I Pril liefdesverhaal over zelfontdekking en identiteit. Jongens is voor iedereen herkenbaar. 
  • Rafiki | Te zien via VOD, gratis lesmateriaal | Bovenbouw vo & mbo I Drama | 83 min I De liefde bloeit op tussen twee Keniaanse meisjes, ze worden gedwongen te kiezen tussen hun geluk of veiligheid. 
  • El Houb | Te zien via streamingdiensten | gratis lesmateriaal via LessonUp kanaal NFF| Onderbouw + bovenbouw | Drama | 102 min | Uit de kast komen is niet eenvoudig. De film toont dat de acceptatie van je familie daarbij zeer bepalend is. 

Laat je inspireren en zet film in om de wereld van je leerlingen te verbreden. Zo werk je samen aan een inclusieve en veilige leeromgeving voor iedereen. 


Bronnen

 

Een veilige school, ook voor lhbti+ leerlingen.