Luister naar lhbti+ leerlingen met het Spiegelgesprek

“Ik dacht dat we het goed deden. Maar nu zie ik dat we nog blinde vlekken hebben.” (docent middelbare school)

Wat hebben onze leerlingen nodig?

Zo’n dertig (lhbti+) leerlingen en dertig volwassenen – waaronder leraren, teamleiders, vertrouwenspersonen én de voorzitter van het college van bestuur – kwamen samen op initiatief van hun scholenbestuur.

“Ons doel was: horen wat onze leerlingen nodig hebben om zich veilig en geaccepteerd te voelen op school”. (Schoolbestuurder)

Martje Heerkens, adviseur bij Stichting School & Veiligheid begeleidde de bijeenkomst waarbij ze gebruik maakte van de werkvorm het Spiegelgesprek. “We wilden een veilige setting creëren waarin leerlingen hun verhalen konden delen. Niet om direct oplossingen te bedenken, maar om naar elkaar te luisteren en elkaar beter te begrijpen”, vertelt ze.

Je voelde: hier gebeurt iets

Leerlingen zaten in de binnenkring, volwassenen in de buitenkring. Leerlingen kregen het woord terwijl de volwassenen alleen mochten luisteren. Wie iets wilde zeggen, pakte de ‘talking stick’ – een eenvoudig symbool dat aangaf: ik heb nu het woord. “Dat moment van stilte na het eerste verhaal was spannend,” vertelt Martje. “Maar juist doordat we de stilte er lieten zijn, ontstond er ruimte. En ineens kwamen de verhalen los.”

“Die talking stick ging van hand tot hand. Je voelde: hier gebeurt iets.”

Leerlingen deelden verhalen en persoonlijke ervaringen

Over lessen seksuele voorlichting die alleen over heteroseksuele relaties gingen en waarin hun werkelijkheid niet werd benoemd. Over leraren die het onderwerp gender- en seksuele diversiteit liever oversloegen want ‘het komt toch niet op de toets’. Over het stereotype van ‘de populaire voetbaljongens’ die hen buitensluiten. Er waren ook positieve verhalen. Over de kracht van een actieve GSADe GSA is een groep van leerlingen of studenten in het vo/mbo die vinden dat iedereen op hun school de vrijheid moet hebben om te kunnen zijn wie ze zijn, zonder zich daarvoor te hoeven schamen of te verantwoorden. De letters GSA staan voor Gender and Sexuality Alliance; een verbond tussen allerlei seksuele oriëntaties, genderidentiteiten en genderexpressies.op school en over hoe belangrijk het is dat je mag zijn wie je bent. En over leraren die Paarse Vrijdag zichtbaar steunen.

“Alleen al dat een leraar een paarse trui draagt, betekent zóveel,” (leerling)

Niet alle leerlingen namen het woord. Sommigen luisterden alleen, of herkenden zich in wat anderen deelden. En dat was oké. “De kracht zat juist in de rust,” zegt Martje. “Er werd niets afgedwongen. Dat maakte het veilig.”

Een eyeopener voor docenten

Ook voor de aanwezige docenten was het een indrukwekkende ervaring. Ze waren geraakt. Door de openheid en het vertrouwen. Door de verhalen die ze hoorden – soms voor het eerst. Ze mochten in de eerste ronde alleen luisteren, en juist daardoor kwamen de verhalen binnen. “Ik realiseer me nu pas hoeveel impact ons zwijgen kan hebben,” zei een leraar. Na het gesprek was er nog ruimte voor reflectie en een nagesprek. Daar kwamen ideeën naar voren om de school nog inclusiever te maken.

Waarom iedere school dit zou moeten doen

Het Spiegelgesprek hielp om ruimte te maken voor échte ervaringen die normaal niet uitgesproken worden. En dat werkte. Want hoewel de dag met een beetje aarzeling begon, was er aan het einde een gedeeld gevoel van verbinding. Martje: “Ik merkte hoe belangrijk het is dat de leraren dit samen met de leerlingen beleven.”

 Het creëerde gelijkwaardigheid en een gevoel van: we zijn samen verantwoordelijk voor de sfeer en veiligheid op school.” (Martje Heerkens)

Organiseer ook een Spiegelgesprek en download de tool

Een veilige school begint met luisteren. Niet alleen naar cijfers of incidenten, maar naar mensen. Het Spiegelgesprek is een praktische en krachtige manier om dat te doen. De tool is inclusief uitleg en docentenhandreiking gratis te downloaden via de website Gendi.nl of in de shop van School & Veiligheid.

Wil jij als docent, teamleider of schoolleider écht weten wat er leeft onder je leerlingen? Wil je bouwen aan een cultuur van openheid, vertrouwen en inclusie? Laat leerlingen hun verhaal delen en organiseer een Spiegelgesprek.