Lestips per vak

Ook bij Engels, Geschiedenis, en Economie kun je aandacht geven aan gender- en seksuele diversiteit. Zet ’t op de agenda! Bekijk de lessuggesties voor de verschillende vakken. Regelmatig komen er nieuwe bij.

Benoemen is belangrijk

Aandacht voor gender- en seksuele diversiteit hoeft niet altijd een groot te zijn. Alleen al het (respectvol) benoemen van lhbti+ is belangrijk. Dat kan bij alle vakken! Zo maak je het onderwerp zichtbaar en bespreekbaar in jullie school.

Bereid je voor

We snappen dat het misschien ook spannend is omdat je nooit weet hoe leerlingen zullen reageren. Daarop kun je je voorbereiden met de Gendi-tip ‘Een veilig klassengesprek voeren’. Zorg ook dat iedereen zich veilig voelt als het onderwerp ter sprake komt. Bekijk de visual ‘Stappenplan voor een veilig klassengesprek’.

Teamwork

Zet ’t onderwerp op de agenda binnen het team. Je kunt besluiten om in een bepaalde periode allemaal één les te geven waarin het thema zichtbaar wordt. Bespreek binnen je team wat het beste bij jullie school past, of ga er zelfs (alvast) mee aan de slag.

Heb jij lessuggesties?

Ontbreekt jouw vak of heb je zelf een lessuggestie? We nodigen je uit om aanvullingen, verbeteringen en nieuwe ideeën te mailen naar: gendi@schoolenveiligheid.nl

Aardrijkskunde

Overal ter wereld wordt anders gereageerd op homoseksualiteit. In sommige landen is het verboden en staan er gevangenisstraffen of zelfs de doodstraf op. In andere landen mogen homoseksuelen trouwen en kinderen krijgen.

Lhbt rechten wereldwijd in kaart brengen

Verdeel de klas in groepen en koppel elke groep aan een werelddeel. Elke groep onderzoekt vervolgens welke wetgeving er in verschillende landen in dit werelddeel bestaat ten opzichte van homoseksualiteit. Laat ze beeld- en geluidsmateriaal zoeken ter illustratie van hun onderzoek. Laat de groepjes de uitkomsten voor de klas presenteren. Vragen die je leerlingen kunnen beantwoorden zijn bijvoorbeeld:

  • Welke rechten hebben homoseksuelen in (naam land)? 
  • Welke wetten gelden er in (naam land) rond homoseksualiteit? 
  • Kun je een verklaring geven waarom dit zo is in deze landen/dit continent? 
  • Wat vinden jullie hiervan? 

Bekijk afleveringen van Metropolis 

Bekijk met je klas (eventueel ter voorbereiding van de opdracht) uitzendingen van Metropolis (VPRO, NPOstart) over thema’s homoseksualiteit, genderrollen en seksuele voorlichting. In korte filmpjes doet een plaatselijke verslaggever verslag over hun land.

Genderrollen

Zijn de man/vrouwhokjes overal ter wereld aan het vervagen? Bekijk de verrassende verhalen over mensen die proberen te ontsnappen aan de klassieke genderstereotypen: Genderrollen (Metropolos.nl).

Raadsel: wat is het?

Wat is het, dat op elke plek ter wereld bestaat? In bepaalde landen worden omhelsd en gevierd, maar in 76 andere landen wordt verboden? Wat is het, dat vaak wordt verstopt uit angst voor gevangenisstraf, marteling of zelfs de doodstraf in 7 landen? Wat is het, waardoor kinderen worden gepest en van school gestuurd? Professionals opeens worden ontslagen? Wat is het, dat altijd al heeft bestaan, maar wordt door sommigen nog steeds abnormaal gevonden? 

Bekijk met je klas de video voor het antwoord:

Duits

Bij Duits kun je seksuele diversiteit aan bod laten komen in boeken. Of laat een film zien of muziekclip en laat leerlingen het vertalen.

Schwule sind Weicheier

Wil je weten wat deze Duitse profvoetballer zegt? Dan is het handig als je Duits spreekt. Bekijk de video en vertaal hem.

Niet gek dat je het als voetballer lastig kunt vinden uit de kast te komen als een slechte trap benoemd wordt als een ‘schwulen Pass’ en homo’s in de kleedkamer sukkels heten: ‘Schwule sind Weicheier’. De veelbelovende Duitse voetballer Marcus Urban kon deze druk niet aan en besloot te stoppen met zijn sport. Hij schreef er een boek over: ‘Versteckspieler, die Geschichte des Schwulen Fussballers Marcus Urban’.

Film

Bekijk met de klas een film waarin seksuele diversiteit aan bod komt. Bekijk hem met of zonder ondertiteling bekeken worden waarna er een van de volgende verwerkingsopdrachten (in het Duits of Nederlands) gemaakt kan worden.Denk aan een film als Summer Storm of  Stadt Land Fluss.

Stadt Land Fluss is een tedere film uit 2011 over 2 leerling-boeren. Een ode aan de liefde en aan het boerenbedrijf.

Stadt Land Fluss from Salzgeber Club on Vimeo.

Creatieve verdiepingsopdracht

  • Laat leerlingen een recensie schrijven voor op een filmsite.
  • Ontwerp een filmposter waarin het thema zichtbaar wordt, met uitleg waarom er voor dit ontwerp gekozen is.
  • Zoek of schrijf een gedicht dat bij de thematiek van de film past.
  • Schrijf een essay over hoe de film je mening of je kennis over het thema heeft aangevuld of veranderd.
  • Zoek uit waarom deze film zo heet. Heeft het iets te maken met het Duitse quizspelletje met de gelijknamige titel?

Economie

Wat is goed ondernemerschap? Er zijn vele succesvolle ondernemers. Wat maakt nou dat de ene onderneming succesvoller is dan de andere?

Viktor & Rolf

Bekijk aan de hand van de film Viktor & Rolf eens met de klas welke eigenschappen een goede ondernemer nodig heeft. De film is te koop.

Viktor And Rolf: “Because We’re Worth It!” – Trailer from Submarine on Vimeo.

Opdracht: Woordspin

Voer met de klas een onderwijsleergesprek over ondernemerschap en de eigenschappen die een goede ondernemer moet hebben. Maak een woordspin van alle eigenschappen die leerlingen noemen.

Bespreek de film Viktor & Rolf na met behulp van de volgende vragen:

  • Welke van de genoteerde eigenschappen hebben Viktor en Rolf?
  • Op welke manier zetten zij deze in?
  • Wat levert hen dit op?

Engels

Diversiteit in de literatuur kan uitgesplitst worden in meerdere thema’s, zoals etniciteit, migratie, homoseksualiteit, gender, et cetera.
Om aan te sluiten bij de leefwereld van leerlingen is het mogelijk om hen te laten kiezen uit jeugdboeken waarin het thema lhbti+ een rol speelt.

Diversiteit in de literatuur

Vragen bij de literatuur

Bij elk thema kunnen een aantal thematische en literaire vragen gesteld worden, zoals:

Thematische vragen

  • Hoe komt het thema aan bod in dit boek?
  • Wat kom je over het thema te weten?
  • Wat vind je daarvan?

Literaire vragen

  • In welke motieven zie het thema terugkomen of wordt het uitgewerkt?
  • Wie is de hoofdpersoon? Hoe verhoudt de hoofdpersoon zich tot het thema?
  • Welke andere personen zijn belangrijk? Hoe verhouden zij zich tot de hoofdpersoon en tot het thema?
  • Is er sprake van een innerlijk of uiterlijk conflict? Leg dit eens uit?
  • Wat kun je opmerken over de tijd en de ruimte waarin het verhaal zich afspeelt; is dit van invloed op het thema? Zo ja, op welke manier

Verdiepingsopdracht: een creatieve verwerking

Om het thema zorgvuldig af te ronden en leerlingen verdieping te bieden is het goed om toe te werken naar een creatief resultaat waarin leerlingen het thema verwerken. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld kiezen uit:

  • Het geven van een kleine presentatie, (bijvoorbeeld over de inhoud, de auteur of hoe het boek je mening of je kennis over het onderwerp heeft aangevuld of veranderd).
  • Het schrijven van een boekrecensie waarvoor professionele boekrecensies bestudeerd worden als voorbeeld.
  • Het schrijven van een artikel waarin nagegaan wordt wat de relatie is van het werk en het leven van de auteur.
  • Het omzetten van één scene uit het boek tot een toneelstuk (tekst) (deze kan als groepsopdracht gedaan worden waarbij het toneelstuk ook wordt uitgevoerd).
  • Het maken van een filmpje (of filmscenario) of fotocollage over het thema.
  • Het organiseren van een debat (met stellingen) rond het thema.
  • Het ontwerpen van een nieuwe omslag voor het boek waarin het thema zichtbaar wordt, met uitleg waarom er voor dit ontwerp gekozen is.
  • Het zoeken van een gedicht (of het zelf schrijven van een gedicht) dat bij de thematiek van het boek past en het benoemen van de essentiële overeenkomsten en verschillen.
  • Het schrijven van een brief aan de hoofpersoon of personage in het boek.

Muziek

Muziek is een krachtig middel om een boodschap uit te dragen. Veel muzikanten maken liedjes over de liefde. Meestal tussen die van een man en vrouw maar ook over homoseksualiteit en jezelf kunnen zijn. Beluister en bespreek ze met je leerlingen.

“No matter gay, straight or bi
lesbian, transgendered life
I’m on the right track, baby
I was born to survive”

(Lady Gaga – Born this way)

Bekijk de clips en luister met je leerlingen naar onderstaande liedjes. Neem de songteksten erbij en vraag de leerlingen in groepjes te praten over de betekenis van deze tekst. Gebruik onderstaande vragen als leidraad voor het gesprek:

  • Wat wil de zanger(es) met deze tekst zeggen?
  • Wat vind je bijzonder aan de tekst?
  • Waarom denk je dat de artiest dit nummer heeft geschreven?
  • Wat denk je na het luisteren van dit nummer?

 

Op de website Lyricinterpretations vind je een lijst met liedjes die gerelateerd zijn aan homoseksualiteit

Nederlands

Boeken zijn uitermate geschikt om het thema gender- en seksuele diversiteit in de klas aan bod te laten komen.

Lief, Liever, Liefst

In de lessenserie Lief, Liever, Liefst lezen leerlingen (vo) fragmenten uit jeugdboeken over liefde tussen twee jongens of twee meisjes. Het lespakket bestaat uit 6 kant-en-klare lessen en is ontwikkeld door onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen.

Diversiteit in boeken

Bekijk de Regenboogboeken op Gendi.nl. Daar vind je boeken voor tieners en Young adults en verwijzing naar websites die lijsten met Regenboogboeken bijhouden. Zoals Queerboeken.nl (COC.nl).

Vragen bij de literatuur

Bij elk boek kun je thematische en literaire vragen stellen:

  • Hoe komt het thema seksuele diversiteit aan bod in dit boek?
  • Wat ben je hierover te weten gekomen?
  • Wat vind je daarvan?
  • Wie is de hoofdpersoon? Hoe verhoudt de hoofdpersoon zich tot het lhbti thema?
  • Welke andere personen zijn belangrijk? Hoe verhouden zij zich tot de hoofdpersoon en tot het thema?
  • Is er sprake van een innerlijk of uiterlijk conflict? Leg dit eens uit?
  • Wat kun je opmerken over de tijd en de ruimte waarin het verhaal zich afspeelt; is dit van invloed op het onderwerp seksuele diversiteit? Zo ja, op welke manier?

Creatieve verdiepingsopdracht

Om leerlingen verdieping te bieden is het goed om toe te werken naar een creatief resultaat waarin leerlingen het thema gender- en seksuele diversiteit verwerken.  Voorbeelden:

  • Geef een presentatie. Bijvoorbeeld over de inhoud van het boek, de auteur of hoe het boek je mening of je kennis over het onderwerp heeft aangevuld of veranderd.
  • Schrijf een boekrecensie. Laat leerlingen ook zoeken naar professionele boekrecensies bestudeerd worden als voorbeeld.
  • Schrijf een artikel. Waarin wordt nagegaan wat de relatie is van het werk en het leven van de auteur.
  • Zet één scene uit het boek om tot een toneelstuk. Script tekst.
  • Maak een filmpje (of filmscenario) of fotocollage over het boek waarin het thema naar voren komt.
  • Organiseer een debat (met stellingen) rond het thema van het boek.
  • Ontwerp een nieuwe omslag voor het boek waarin het thema zichtbaar wordt.
  • Zoeken of schrijf een gedicht dat bij de thematiek van het boek past en benoemen de essentiële overeenkomsten en verschillen.
  • Schrijf een brief aan de hoofdpersoon/een personage uit het boek.

Maatschappijleer

In de media kom je veel situaties tegen die aanleiding geven om gender- en seksuele diversiteit bij maatschappijleer te behandelen. Denk aan de onderwerpen homoseksualiteit, transgender, wetsveranderingen, genderrollen, stereotyperingen.

Project ‘It gets better’

Het project ‘It gets better’ is gestart naar aanleiding van een aantal zelfmoorden van homoseksuele jongeren nadat zij gepest waren. Op de bijbehorende website staan video’s waarin mensen vertellen hoe het voor hen beter is geworden nadat zij uit de kast gekomen zijn. Met deze filmpjes laten ze zien dat, hoe moeilijk het nu ook kan zijn, het beter wordt. Niet alleen homoseksuele volwassenen ondersteunen het project, ook president van Amerika Joe Biden en andere celebraties hebben in een videoboodschap hun mening gegeven zoals Lady Gaga.

Opdrachten

  • Bezoek samen met je leerlingen de website It get’s better en de Instagram pagina of laat ze in groepjes de website bekijken.
  • Bekijk met de klas een aantal video’s van dit project of laat leerlingen zelf op zoek gaan naar filmpjes van het project #itgetsbetter.
  • Bespreek de video’s na. Denk daarbij aan de volgende vragen:
    • Helpt het volgens jou om jongeren via deze filmpjes aan te spreken?
    • Wat kan het effect van deze filmpjes zijn op homoseksuele jongeren?
    • Wat kan het effect van deze filmpjes zijn op andere jongeren?
    • Deze filmpjes zijn gericht op LHBTQ+ jongeren, zijn er andere groepen jongeren waarvoor zo’n project volgens jou ook kan helpen?
  • Laat leerling zelf een video maken of boodschap schrijven die zij op de ‘It gets better’ website zouden willen plaatsen.

Ga naar het Adviespunt van School & Veiligheid

voor advies over lhbti+ en sociale veiligheid op school