Met duidelijke gespreksregels wordt een klassengesprek over gender- en seksuele diversiteit veiliger voor iedereen.

Voorbeeld gespreksregels:

• We gebruiken geen scheldwoorden / verboden woorden (Leg uit dat bepaalde woorden niet kunnen, omdat deze kwetsend kunnen zijn.)
• We luisteren naar elkaar luisteren
• We laten elkaar uitspreken
• We lachen elkaar niet uit
• Wat wordt besproken blijft binnen de klas

Gespreksregels worden niet altijd nageleefd, maar door hier telkens met je leerlingen op terug te komen, kan de groep een respectvollere gespreksvoering ontwikkelen. Als dit consequent wordt volgehouden van groep 1 t/m 8 is het voor iedere leerling duidelijk wat de schoolnorm is.

Als je met je groep wilt ‘reflecteren’ op een gesprekje over bijvoorbeeld homoseksualiteit, kun je dat doen door dit soort vragen te stellen:

• Hoe ging dit gesprek?
• Verliep het gesprek respectvol, of misschien toch niet helemaal – en wat zouden we op een andere manier kunnen/moeten doen?
• Hoe ging het dit keer met het laten uitspreken?
• Hoe komt het dat het goed ging/lastig was vandaag?

Wat voor de een voelt als een grap, kan voor een ander minder positief voelen. Een leerling kan zich serieus buitengesloten of aangesproken voelen, terwijl de grappenmaker echt dacht een geintje te maken.

Het is belangrijk dat je als leraar hier een voorbeeld in geeft. Dus laat je niet verleiden mee te lachen met flauwe grappen en probeer je bewust te zijn van je eigen opmerkingen en humor.

Door voor jezelf te reflecteren op je eigen normen en waarden rondom gender en seksuele diversiteit, word je je bewust van jouw eigen (ingebakken) opvattingen en kun je daar bewuster mee omgaan in de les.

Kinderen die zich vaker buitengesloten voelen, hebben een gevoelige antenne voor woordkeuze. Jouw taalgebruik is niet alleen belangrijk voor deze leerlingen, maar is ook het voorbeeld dat je stelt voor de hele groep.

Bedenk eens welke woorden vrij zijn van een oordeel. Welke woorden tonen compassie? Vraag eens aan een collega (of een leerling) die al openlijk uit de kast is, welke taal deze persoon respectvol vindt. Bekijk de Gendi-tips voor Samenwerken met collega’s voor hoe je dat aanpakt.

Waar kun je voor jezelf op letten als je met je groep praat over gender- en seksuele diversiteit:

Woordgebruik

• Zeg ‘een transgender persoon’ in plaats van ‘een transgender’.
• Praat over ‘in transitie zijn’ in plaats van ‘ombouwen’.
• Heb het over mensen die ‘hetero zijn’ in plaats van ‘gewoon hetero zijn’.

Seksuele oriëntatie

Zeg bijvoorbeeld eens “wanneer twee vrouwen trouwen” in plaats van “wanneer de man en vrouw trouwen”. Gebruik in de les positieve voorbeelden van bekende personen die homo, lesbisch, biseksueel, transgender, hetero of cisgender zijn, zonder die labeltjes te benoemen.

Gender

Benoem eens gender in een spectrum, of juist iemand: Wanneer een man of vrouw/ iemand (..beroep) wil worden. Of draag uit dat iedere leerling zelf mag bepalen hoe mannelijk of hoe vrouwelijk hij/zij zich wil uiten: Wil je een stoere kerel zijn, dan is dat oké. Maar het is ook heel fijn als een jongen gevoelig kan zijn. Wat denken jullie bij het woord ‘stoer’? Geef daarnaast voorbeelden van bekende personen uit de media die transgender of non binair zijn.

Seksediversiteit (intersekse)

Mensen denken vaak in twee hokjes: man/vrouw. Maar eigenlijk is sekse (geslacht) heel divers, als een spectrum. Als je spreekt over de lichamen van jongens en meisjes, kun je ook eens benoemen dat de lichamen van iedereen er anders uitzien. Er is niet één vorm voor jongens en één vorm voor meisje.

Je hoeft als leerkracht niet alle kennis in huis te hebben, maar het kan voor je leerlingen prettig zijn als je laat zien dat je open staat voor het gesprek. Dit kan bijvoorbeeld door iets op te hangen in je lokaal; een poster of een regenboogvlag of een songtekst van een lhbti+ artiest te behandelen.

• Lees (voor). Gebruik positieve (prenten)boeken en filmpjes waarin diversiteit wordt omarmd. Goed voorbeeld doet goed volgen. Hierna kun je hier een gesprekje over starten, bijvoorbeeld aan de hand van een bijbehorende lesbrief of kleurplaat. Maar dat gesprekje hoeft niet. Gewoon iets (voor)lezen of bekijken is ook belangrijk. Wees wel altijd voorbereid op vragen.
• Speel een spel. Het kwartet ‘Met wie woon jij?’ kun je laten spelen zónder er bewust over te gaan praten. Maar als je de lesbrief erbij gebruikt, is het een hele mooie gespreksstarter over diversiteit.
• Samen praten. De ‘Kletskaartjes jongens/meiden’ zijn een handig hulpmiddel om het gesprek te starten.
• Gebruik het nieuws. Is er iets leuks in het nieuws geweest over lhbti+, dan is dat een mooie aanleiding om een gesprek te starten over dit thema.

Neem geregeld een kijkje op Gendi.nl voor (nieuwe) lesmaterialen.