Waarom ‘homo’ geen roepwoord hoort te zijn op school
Begrens schelden met ‘homo’ en vergroot de veiligheid
“Ja maar het is maar een grapje.” “Mijn vriend is homo en die vindt het niet erg.” Dit heb je als leraar of docent vast weleens gehoord als reactie op het gebruik van het woord ‘homo’ in de klas. Soms als scheldwoord, soms als grap. Maar hoe het ook bedoeld is, de impact op lhbti+ leerlingen kan groot zijn. Bij Gendi vinden we dat elke leerling zich veilig moet kunnen voelen op school. Jij als leraar speelt daarin een sleutelrol. In dit artikel leggen we uit waarom begrenzen nodig is én geven we tips hoe je dat op een verbindende manier kunt doen.
Waarom begrenzen van schelden met homo nodig is
Het woord ‘homo’ wordt op scholen vaak geroepen. Soms tussen vrienden, soms om te pesten. Wat voor sommigen een onschuldige opmerking lijkt, heeft voor een ander grote gevolgen:
- Lhbti+ leerlingen en studenten voelen zich buitengesloten of gekwetst.
- Ze kunnen het idee krijgen dat hun identiteit iets is om over te lachen.
- Andere leerlingen en studenten gaan het normaal vinden om zo te praten over bepaalde personen.
- Kinderen en jongeren gaan negatiever denken over lhbti+ personen.
- Het tast de positieve sfeer in de klas aan en daarmee het veiligheidsgevoel van alle leerlingen/studenten.
“Doordat het steeds als scheldwoord wordt gebruikt, voelt het als iets negatiefs om homo te zijn.” (Leerling. Bron: Niet langer een keuze)
6 praktische tips voor leraren en docenten
1. Stel een duidelijke norm
Zeg er altijd wat van als in de klas (of daarbuiten) wordt geroepen met het woord ‘homo’. Niets zeggen kan voelen alsof het okay is om zo te praten in de klas.
- Hang de gratis ‘Afgesproken’-poster van School & Veiligheid zichtbaar op. Zo maak je de norm “Wij schelden hier niet met het woord homo” visueel én bespreekbaar.
2. Gebruik de methode ‘begrenzen & uitnodigen’
Stel: een leerling zegt iets kwetsends zoals: “Homo’s zijn altijd zo vrouwelijk.”
Begrenzen: “Wat jij nu zegt, vind ik niet respectvol. Dat zeggen we niet in deze klas.”
Uitnodigen: “Ik ben benieuwd hoe je aan deze gedachte komt.”
Zo geef je een duidelijke grens én nodig je de leerling uit tot een gesprek. Dat houdt het contact open én zorgt voor meer begrip.
- Wil je meer weten en oefenen met deze gesprekstechniek? Volg dan de gratis e-learning Dialoog onder Druk van School & Veiligheid. Bekijk ook de visual Stappenplan voor een veilig gesprek van Gendi.
3. Bespreek het in je team
Wat doen jullie als collega’s wanneer het woord ‘homo’ wordt geroepen? Maak afspraken, bijvoorbeeld als onderdeel van jullie gedragscode zodat jullie eenduidig kunnen optreden.
- Gebruik de gratis poster Waar begin je? en bijbehorende Handreiking om met je team en collega’s over het thema in gesprek te gaan.
4. Begin elk schooljaar met gedragsafspraken
Bespreek met je klas wat wenselijk gedrag is en heb het daarbij ook over respectvol taalgebruik. Geef ruimte aan de mening van leerlingen en studenten, maar wees duidelijk over waar de grens ligt. Begin gesprekken over gevoelige onderwerpen altijd met in herinnering brengen van de gedragsafspraken.
5. Lach niet mee met ‘grapjes’
Wat voor jou onschuldig lijkt, kan voor een leerling kwetsend zijn. Geef altijd het goede voorbeeld.
Daan: “Je wordt er onzeker van als ze schelden met homo” (NOS.nl, 2018)
6. Geef zelf altijd het goede voorbeeld
Maak geen ongepaste opmerkingen of grappen met het woord homo. Meer daarover lees je in het inspiratieartikel De impact van lhbti+ grapjes. Jouw taal is voorbeeldtaal.
40% van de jongens (en 18% van de meisjes) wordt uitgescholden vanwege seksuele voorkeur (bron: Rutgers Seks onder je 25e).
Waarom het soms lastig voelt om er iets van te zeggen
Veel leraren twijfelen: “Moet ik dit nu wéér benoemen? Was het echt zo kwetsend bedoeld?” Ja. Want veiligheid gaat over de ervaring van de ander, niet over de bedoeling van de spreker.
“Het woord wordt zo snel geroepen, dat ik soms niet weet wanneer ik moet ingrijpen.” – Leerkracht, uit het rapport Niet langer een keuze.
Elke keer dat jij opstaat tegen het roepen van ‘homo’ of ‘gay’, voelen leerlingen dat ze er mogen zijn. Dat maakt jou als docent ongelooflijk belangrijk. Als leraar ben jij een rolmodel. Jij laat zien dat woorden ertoe doen. Door het roepen van ‘homo’ te begrenzen, geef je een krachtige boodschap: ‘Iedereen hoort erbij. Iedereen verdient respect. En in deze klas zorgen we daar samen voor.’
Bronnen
- Seks onder je 25e, Rutgers, 2024
- Waar begin je? poster en handreiking voor een teamgesprek. School & Veiligheid, 2023.
- Niet langer een keuze. Hoe scholen met hun leerlingen succesvol werken aan respect voor seksuele diversiteit. Onderwijsalliantie i.s.m. School & Veiligheid, 2017.
- Elkaar voor de gein homo noemen is niet zo onschuldig als het lijkt. NOS.nl, 2018