Zo vergroot je de veiligheid van lhbti+ leerlingen en studenten

Een positief effect door kleine acties

Het gevoel van veiligheid voor lhbti+-leerlingen wordt vergroot als ze zich gezien en gesteund voelen. Dat kan vaak al met kleine acties van de leraar of docent. Door bijvoorbeeld inclusief taalgebruik en het gebruik van niet- (gender)stereotype voorbeelden in je les. Ook het ingrijpen bij ongewenst gedrag in de klas met betrekking tot lhbti+ heeft een positief effect. Denk aan begrenzen van schelden met het woord homo. 

• Hoe je omgaat met negatieve reacties zoals het schelden met ‘homo’ lees je in het artikel ‘Homo roepen op school’.  
• Met de 10 tips voor een veilige school voor lhbti+-leerlingen kun je direct aan de slag. 
• Het artikel Ondersteun een lhbti+-leerling geeft je als leerkracht praktische adviezen. 
• Bekijk de inspiratie-video’s van Gendi waarin leerlingen vertellen over de kleine acties van hun leraar of docent, waardoor ze zich veilig en gezien voelde: Leerlingen aan het woord over lhbti+. 

Laat leerlingen weten dat je er voor ze bent 

Vertel leerlingen dat ze altijd bij jou als leerkracht, docent, mentor terecht kunnen als er iets speelt en ze zich onveilig voelen. Maak duidelijk wat je in zo’n geval doet. Laat merken dat je openstaat voor het onderwerp gender- en seksuele diversiteit. Dat kan door kleine acties als: 

• Hang een posters met een lhbti+ thema op in de klas of school en/of een regenboogvlag. 
• Bespreek ook eens iets over gender- en seksuele diversiteit in de klas. Laat je terloops positief uit over lhbti+ en gebruik regelmatig voorbeelden in de les die daarover gaan. Zie ook de Gendi-tip: het thema opnemen in je les. 
• Lees in het basisonderwijs eens een regenboogboek voor. In het artikel lhbti+ boeken & school krijg je tips en waar je deze boeken vind. 

Zorg dat gepeste leerlingen weten waar ze terecht kunnen 

Leerlingen die te maken krijgen met pesten of zich onveilig voelen, moeten bij iemand op school terecht kunnen. Elke school is verplicht daarvoor een vertrouwenspersoon of aanspreekpunt pesten te hebben. Veel gepeste leerlingen melden dit echter niet. Omdat ze niet durven, denken dat het niets helpt of niet weten bij wie.  Zorg daarom dat het melden van pesten bij jullie op school makkelijker wordt. 

• Laat de vertrouwenspersoon en/of het aanspreekpunt pesten zich bekend maken bij leerlingen door voorstelrondjes in de klas, via social media kanalen, posters etc. 
• Bestel de gratis voorlichtingsposters voor het aanspreekpunt pesten/ de vertrouwenspersoon en hang ze op in school. 
• Hoe je de drempel kunt verlagen voor gepeste leerlingen om te melden, lees je in het artikel: Maak melden makkelijker.

Verwijs lhbti+-leerlingen op de juiste manier door 

Leerlingen die bij jou komen met specifieke vragen of een hulpvraag die verder reikt dan wat jij of de vertrouwenspersoon kan doen, kun je doorverwijzen. Er zijn vele websites waar jongeren terecht kunnen. 

• Voor verwijzing van leerlingen naar specifieke websites voor lhbti+ jongeren kun je gebruik maken van de verwijspagina ‘Hulp & informatie voor lhbti+ leerlingen. 

Investeer in sociale veiligheid en een positieve norm ten aanzien van lhbti+

Een school met een sociaal veilig klimaat zorgt ervoor dat kinderen en jongeren zich prettiger voelen op school. Dit geeft ze de ruimte om zichzelf te zijn, zich gezond te ontwikkelen en te kunnen leren. Scholen zijn wettelijk verplicht zorg te dragen voor de veiligheid van leerlingen volgens de Wet Veiligheid op School.

• Het artikel Een veilige school voor lhbti+ leerlingen (pdf) geeft uitleg over wat je kunt doen om het schoolklimaat voor lhbti+ -leerlingen te verbeteren. Het artikel verscheen in het LBBO magazine Beter Begeleiden (januari 2023).  
• Bekijk de praktische Gendi-tip Werken aan een positieve schoolcultuur om te zien wat je in de klas kunt doen. 
• Doe met jullie school mee aan de jaarlijkse Week Tegen Pesten in september. De week is een initiatief van School & Veiligheid en helpt scholen bij het aanpakken en voorkomen van pesten en stimuleren van een positief schoolklimaat. 
• Scholen die informatie en ondersteuning zoeken bij de aanpak van pesten en het bevorderen van een sociaal veilig klimaat kunnen bij School & Veiligheid terecht. Bezoek de informatieve website www.schoolenveiligheid.nl of bel of mail met het Adviespunt School & Veiligheid voor (gratis) antwoord op je vragen.

Pak pesten en discriminatie aan 

Pesten zorgt voor een onveilig gevoel en heeft vaak ernstige emotionele en psychische gevolgen voor de slachtoffers.* Maar pesten heeft ook een negatieve invloed op de sfeer in de klas en gevoel van veiligheid voor iedereen op school. Pesten van lhbti+’ers aanpakken, draagt daarom ook bij aan het gevoel van veiligheid voor iedereen in school.

Het verminderen van vooroordelen en stereotypen (bijvoorbeeld ten aanzien van lhbti+ personen) blijkt discriminatie, uitsluiting en pesten te verminderen*. Het delen van ervaringsverhalen is een van de manieren om inleving en empathie te vergroten en daarmee discriminatie te voorkomen.

• Nodig eens een gastspreker of voorlichter uit in de klas.
• Bekijk ook de Do’s & Don’ts bij voorlichting over lhbti+ in de klas.

Het veiligheidsgevoel van lhbt-leerlingen is overwegend slechter dan die van heteroseksuele leerlingen. Zij worden vaker opzettelijk lastiggevallen en gepest. Leerlingen willen ook minder graag vrienden zijn met lhbt-leerlingen en het minst graag met transgendermeisjes. (Veilig op school, 2022*)

* Bronnen

1. Veiligheidsmonitor 2021, CBS, juli 2022
2. Veilig op school, landelijke Veiligheidsmonitor 2020-2021, ResearchNet/OCW, 2022
3. Wat maakt het verschil? (pdf) Sociaal en Cultureel Planbureau, 2021).
4. Cijfers over pesten, NJI 2022.
5. Feiten & Cijfers lhbti+ (Movisie, 2023) 
6. Een veilige school voor lhbti+ leerlingen, LBBO magazine Beter Begeleiden, januari 2023
7. Gendi-tips, Stichting School & Veiligheid.
8. Wat werkt tegen discriminatie (Movisie)